Door Valerie van Voorthuizen Product Owner Beroepsaansprakelijkheid HDI
HDI Global Specialty Se is specialist op het gebied van onder andere beroepsaansprakelijkheid. Tijdens de samenwerking met SUREbusiness en het maken van ons nieuwe product hebben wij vooral gekeken hoe wij de producten beter, makkelijker, flexibeler en meer alomvattend konden maken. Dat heeft geresulteerd in diverse standaard producten die wij gemakkelijk kunnen uitbreiden naar meer maatwerk (ook voor volmacht) indien dat nodig is. Zo zijn wij gekomen tot ons passende product ‘op maat’. Onze beroepsaansprakelijkheidsverzekering kent in de meeste gevallen de volgende unique selling points (USP’s):
• Volledig claims made
• Unieke dekking voor aansprakelijkheid ten gevolge van cyberincidenten
• Dekking voor schade van ondergeschikten m.b.t. cyberincidenten
Wat is nou toch precies een beroepsaansprakelijkheidsverzekering?
Bij een beroepsaansprakelijkheidsverzekering (BAV) is de aansprakelijkheid van een verzekerde voor door derden geleden schade als gevolg van een fout die wordt gemaakt in het kader van de beroepsuitoefening verzekerd. Een aantal woorden verdienen wat uitleg.
De definities
De beroepsaansprakelijkheidsverzekering verzekert ‘zuivere vermogensschade’ als gevolg van deze (beroeps)fout. Onder fout wordt o.a. verstaan een verkeerd(e) advies, vertaling, berekening en/of ontwerp. Als het gaat om beroepsaansprakelijkheid staat bij een fout vooral het denkwerk centraal. Beroepen waar je dit tegenkomt zijn advocaten, architecten, (ict-)consultants etc. (de zogenaamde witte boorden beroepen), maar ook bedrijfsartsen, psychologen en andere medische consultants. De schade bestaat zoals hierboven staat over het algemeen uit (zuivere) vermogensschade, ofwel schade die niet bestaat uit schade aan personen of zaken (denk aan een advocaat die een termijn laat verlopen waardoor zijn cliënt geen hoger beroep meer kan instellen).
Schade wordt in de meeste beroepsaansprakelijkheidsvoorwaarden als volgt gedefinieerd: vermogensschade met uitzondering van personenschade en zaakschade. Maatwerk verzekeraars zoals HDI Global Specialty SE maken voor diverse producten een uitzondering door het schadebegrip op te rekken met een dekking voor personen- en/of zaakschade.
Onder personenschade wordt verstaan letsel of aantasting van de gezondheid van personen al dan niet de dood tot gevolg hebbend met inbegrip van de daaruit voortvloeiende schade. Onder zaakschade wordt verstaan beschadiging, vernietiging of verlies van zaken, alsmede het verontreinigd of vuil worden van zaken en het zich daarop of daarin bevinden van vreemde stoffen, met inbegrip van de daaruit voortvloeiende schade. In bepaalde gevallen kan een beroepsfout wel zaak- en/of personenschade als gevolg hebben, bijvoorbeeld schade die het gevolg is van een beroepsfout gemaakt door een architect, ingenieur, schade-expert en/of arts. De beroepsaansprakelijkheidsverzekering van dergelijke beroepsbeoefenaars biedt naast dekking voor zuivere vermogensschade als gevolg van een beroepsfout dan ook dekking voor zaak- en/of personenschade (inclusief de daaruit voortvloeiende schade) als gevolg van een beroepsfout.
Bij medische beroepen spreken ze naast een beroepsfout soms ook over een zogenaamde kunstfout bijvoorbeeld bij het afzetten van een verkeerd been of een verkeerd medisch advies. Ook daar kan het beroepsaansprakelijkheidsverzekering dus dekking voor bieden.
Hoedanigheid
Omdat het aansprakelijkheidsrisico niet voor iedere beroepsgroep gelijk is, wordt er gekeken naar de specifieke risico’s van een bepaald beroep. De hoedanigheid bepaalt de basis van wat je verzekert. Onder hoedanigheid worden de activiteiten van een bedrijf omschreven die onder de betreffende verzekering moeten worden verzekerd.
Het is van belang om een goed beeld te krijgen van het aangeboden risico om op die manier de hoedanigheid te redigeren. Uiteraard staan de werkzaamheden vaak genoemd in het aanvraagformulier. Daarnaast is het controleren van de website en/of bijvoorbeeld een businessplan aan te bevelen, om zo een volledig beeld van de hoedanigheid te krijgen. Bij twijfel zullen verzekeraars altijd doorvragen totdat de werkzaamheden duidelijk zijn, bijvoorbeeld door het curriculum vitae op te vragen van de bestuurder/eigenaar. Het is van groot belang om de hoedanigheid zo uitgebreid mogelijk te omschrijven zodat het alle werkzaamheden omvat. Echter zinnen als “in de ruimste zin des woords” enz. is vaak voor verzekeraars te ruim.
In geval van niches of collectieven, etc. kan er sprake zijn van één standaard hoedanigheid maar dit hoeft niet. Dit hangt af van het soort niche, c.q. collectief. Is er geen sprake van een standaard hoedanigheid, dan zal steeds een op maat gemaakte hoedanigheid moeten worden gemaakt. Vaak wordt er door bemiddelaars of verzekeringnemers ook verwezen naar het uittreksel van de KvK. De ervaring leert dat deze omschrijving te algemeen is en niet de juiste weergave is van de daadwerkelijke werkzaamheden.
Dekkingssystematiek claims made
Voor verzekeraars geldt vaak dat voorwaarde voor dekking is dat de aanspraak tot schadevergoeding wordt ingesteld tijdens de contracttermijn of dat de omstandigheid tijdens de contracttermijn wordt gemeld. Bepalend voor de vaststelling van de dekkingsomvang, verzekerde bedragen en eigen risico’s is het moment waarop de aanspraak tegen een verzekerde is ingesteld. Voor aanspraken die voortvloeien uit omstandigheden die tijdens de contracttermijn aan verzekeraars zijn gemeld, is bepalend het moment waarop de omstandigheid aan verzekeraars is gemeld.
Er is dus in beginsel ook geen dekking voor aanspraken die na de einddatum van de verzekering zijn ingesteld, ook niet als de aanspraak voortvloeit uit een fout die is gemaakt tijdens de looptijd van de verzekering.
De meeste beroepsaansprakelijkheidsvoorwaarden bieden dekking op basis van het “beperkt claims made principe”. De dekkingssystematiek wordt ‘beperkt’ genoemd omdat voor dekking ook de fout die tot de aanspraak of omstandigheid heeft geleid moet zijn begaan tijdens de contracttermijn. Dat geldt veelal niet voor het beroepsaansprakelijkheidsproduct van HDI Global Specialty SE.
Aansprakelijkheid
De beroepsaansprakelijkheidsverzekering (BAV) verzekert zoals gezegd de aansprakelijkheid voor door derden geleden schade. Er wordt gewerkt met een ‘open’ aansprakelijkheidsbegrip. Het aansprakelijkheidsrecht kent geen bijzondere regels voor beroepsaansprakelijkheid. Dit betekent dat hiervoor de algemene rechtsregels van aansprakelijkheid uit onrechtmatige daad (te vinden in artikel 6:162 BW) en uit toerekenbare tekortkoming (vroeger heette dit wanprestatie) (te vinden in artikel 6:74 BW en 6:75 lid 1 BW) van toepassing zijn. Omdat er doorgaans een overeenkomst bestaat tussen de beroepsbeoefenaar en de opdrachtgever, zal bij schade door een beroepsfout van de beroepsbeoefenaar primair sprake zijn van contractuele aansprakelijkheid en subsidiair van wettelijke aansprakelijkheid uit onrechtmatige daad (denk hierbij aan een aanspraak van een derde jegens een accountant in verband met een fout in de jaarrekening).
Bij de beoordeling van het te verzekeren risico, de bepaling van de omvang van de dekking en de hoogte van de premie speelt het contractbeleid van de verzekerde en het hanteren van algemene voorwaarden waardoor de aansprakelijkheid wordt beperkt, dan ook vaak een rol. Omdat het aansprakelijkheidsrisico niet voor iedere beroepsgroep gelijk is, zijn er verschillende beroepsaansprakelijkheidsverzekeringen ontwikkeld, toegespitst op het specifieke risico van een bepaald beroep.
Ondanks het feit dat er geen apart beroepsaansprakelijkheidsrecht bestaat, zijn er in de loop der jaren wel normen ontwikkeld die meer houvast bieden. Ook de jurisprudentie geeft regels en maatstaven. Op werkzaamheden die door beroepsbeoefenaars worden verricht zijn de bepalingen van artikel 7:400-7:413 (overeenkomst van opdracht) van toepassing. In artikel 7:401 BW wordt bepaald dat de opdrachtnemer bij zijn werkzaamheden de zorg van een goed opdrachtnemer in acht moet nemen. Dit wordt in de jurisprudentie verder uitgewerkt. Bij de bepaling van de aansprakelijkheid wordt beoordeeld of de individuele beroepsbeoefenaar de zorgvuldigheid van een redelijk bekwaam en redelijk handelend vakgenoot in acht heeft genomen (het maatmancriterium). Dit wordt dan vervolgens beoordeeld naar de omstandigheden en verschilt per beroepsgroep. Zo heeft een aantal vrije beroepen zichzelf vanuit een overkoepelende brancheorganisatie hoge kwaliteitsnormen opgelegd. Deze normen kan de rechter vervolgens toepassen om te bepalen of de betreffende beroepsbeoefenaar al dan niet aansprakelijk is.
Bedrijfsaansprakelijkheid (AVB) - kantoordekking
De bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering die vaak aanvullend wordt afgesloten bij de beroepsaansprakelijkheidsverzekering biedt dekking voor zaak- en/of personenschade (ook wel letselschade genoemd) die wordt veroorzaakt anders dan door (beroeps)fouten. Een bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering biedt dekking voor de aansprakelijkheid voor een handelen of nalaten, waarbij fouten vaak expliciet zijn uitgesloten. De schade zal bestaan uit personen- en/of zaakschade (een kopje koffie wordt omgestoten waardoor de kleding van de klant beschadigd raakt).
De bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering die bij de beroepsaansprakelijkheidsverzekering aanvullend kan worden aangeboden betreft het zogenaamde ‘kantoorrisico’ van verzekerden. Dit als aanvulling op de beroepsaansprakelijkheidsverzekering en deze dekking is gekoppeld aan de hoedanigheid van de beroepsaansprakelijkheidsverzekering. Er kunnen gevallen zijn waar de hoedanigheid dient te worden uitgebreid (denk aan een organisatieadviseur die tevens exploitant is van onroerend goed).
